Monitory komputerowe, artykuł przekrojowy, część 5: słownik przydatnych pojęć - czyli czym kierować się przy zakupie monitora komputerowego.

Niniejszy artykuł jest ostatnim z serii tekstów poruszających kwestię rozwoju technologicznego monitorów komputerowych oraz aktualnie stosowanych technologii. W dzisiejszym tekście dotykamy kluczowych pojęć w kwestii jakości obrazu i parametrów pracy monitorów komputerowych. Trzeba zauważyć, że przy zakupie monitora czy telewizora LCD nie zawsze jesteśmy informowani przez sprzedawców co do "twardych", rzetelnych danych odnośnie aspektów pracy danego ekranu i ich wpływu na emitowany obraz. Zapraszamy do zapoznania się z poniższym artykułem, gdyż znajomość terminologii pozwala świadomie wybrać monitor o odpowiednich parametrach generowania obrazu, a zatem idealny do konkretnych zadań.

Jeśli do tej pory nie zapoznaliście się Państwo z wcześniejszymi artykułami z tej serii - odsyłamy do poszczególnych tekstów: 

1. Monitory komputerowe, artykuł przekrojowy, część 1: historia rozwoju

2. Monitory komputerowe, artykuł przekrojowy, część 2: LCD i matryca Twisted Nematic (TN)

3. Monitory komputerowe, artykuł przekrojowy, część 3: Monitory z matrycą In-Plane Switch (IPS)

4. Monitory komputerowe, artykuł przekrojowy, część 4: Monitory z matrycą Vertical Alignment (VA)

Kryteria i parametry wyboru.

Format

Kluczowy parametr odnoszący się do współczynnika proporcji obrazu czyli definiowania szerokości obrazu do jego wysokości, co przekłada się na przestrzeń roboczą. Do pewnego czasu na rynku dominowały ekrany przypominające kwadrat o proporcjach 4:3 oraz 5:4. Aktualnie wyparte i na szeroką skalę zastąpione przez formaty 16:9 oraz 16:10 z dominującą rozdzielczością Full HD w pierwszym przypadku (1920x1080 pikseli) oraz WUXGA w drugim (1920x1200 pikseli), idealnie sprawdzające się do oglądania filmów, pracy biurowej czy obsługi gier komputerowych, a ta druga również do grafiki komputerowej. Większym formatem jest panoramiczna proporcja 21:9 (z rozdzielczościami od 2560x1080 px do 3840x1600 px) idealna do pracy z arkuszami kalkulacyjnymi i pozwalająca na równoległą pracę na 4 oknach. Format ten sprawdzi się również świetnie przy niektórych typach gier takich jak strategie, wyścigówki czy przygodówki, gorzej natomiast przy strzelankach.

Rozdzielczość

Jest to iloczyn ułożenia pikseli w pionie i poziomie i ma niebagatelny wpływ na jakość obrazu. Aktualnie ekrany małych laptopów posiadają rozdzielczość zaczynającą się od 1366x768 px co jest najmniejszą stosowaną wartością. Komfortową, uniwersalną i szeroko stosowaną, pozwalającą na wygodną pracę biurową, przeglądanie internetu, obsługę multimediów i gier komputerowych jest rozdzielczość Full HD o wartości 1920x1080 px. Nieco wyższą, również rozpowszechnioną rozdzielczością jest WQHD o zagęszczeniu 2540x1440 px - oczywiście im wyższa rozdzielczość tym więcej detali dostrzeżemy w generowanym obrazie, lecz razem ze wzrostem rozdzielczości konieczne jest zastosowanie większej mocy obliczeniowej procesora graficznego, a zatem powinniśmy mieć odpowiednią i wydajną kartę graficzną, która podoła generowaniu obrazu o danej rozdzielczości. Kolejnym poziomem rozdzielczości jest format 4K UHD 3840x2160 px, coraz częściej stosowany w grach oraz produkcjach filmowych. Format ten dedykowany jest profesjonalnym pracom graficznym, realizacji video oraz fotografii cyfrowej.

Typ matrycy

To główny temat niniejszego cyklu artykułów, a zatem mamy do wyboru trzy główne rodzaje matryć - Twisted Nematic (TN), In-Plane Switch (IPS) oraz Vertical Alignment (VA). Celem zapoznania się z każdym rodzajem matrycy odsyłamy do poszczególnych artykułów:

1. Matryca Twisten Nematic (TN) - pełna charakterystyka.

2. Matryca In-plane Switch (IPS) - pełna charakterystyka.

3. Matryca Vertical Alignment (VA) - pełna charakterystyka.

Powłoka matrycy

Mamy do wyboru trzy typy: matową, błyszczącą i antyrefleksyjną. Rodzaj powłoki wpływa na widoczność zawartości obrazu przy intensywnym świetle. W przypadku matowej, odbiór czytelnego obrazu gwarantowany jest przy intensywnej ekspozycji ekranu na światło, na przykład gdy stanowisko komputera umiejscowione jest przy oknie, aczkolwiek odbywa się to nieco kosztem intensywności barw. Błyszcząca powłoka zapewnia świetne nasycenie kolorów, idealne w pracy fotografa czy grafika lecz w przypadku ekspozycji na światło odbiór obrazu będzie znacząco utrudniony poprzez efekt odbicia - stąd najlepiej pracować na niej w nieco zaciemnionym pomieszczeniu. Powłoka antyrefleksyjna leży gdzieś po środku między powłokami błyszczącą i matową co jest kompromisem pomiędzy odwzorowaniem kolorów, a komfortem użytkowania w naświetlonym pomieszczeniu.

Czas reakcji

To jeden z najważniejszych parametrów charakteryzujących monitory LCD i określa szybkość przejścia piksela ze stanu zapalonego (biały) w zgaszony (czarny) i z powrotem w stan zapalony. Im niższa wartość podawana w milisekundach tym szybciej ten proces zachodzi co przekłada się na jakość obrazu podczas wyświetlania dynamicznych sekwencji graficznych czy filmowych. Przy niskim czasie reakcji wyświetlanie energicznych scen w filmach akcji czy granie w sieciowe, dynamiczne gry komputerowe takie jak shootery FPS będzie charakteryzowało się płynnym przejściem klatek obrazu wraz z zachowaniem jego ostrości. Jeśli czas reakcji będzie wysoki, to szybko zmieniający się obraz będzie charakteryzował się efektem smużenia czyli opóźnioną adaptacją pikseli do postępujących w obrazie zmian. Skutkiem tego będzie spadek jego jakości, a przez to komfortu oglądania. Czas reakcji powiązany jest bezpośrednio z typem zastosowanej matrycy - matryca TN charakteryzuje się niskim czasem reakcji, IPS wysokim. Tym samym monitory z wysokim czasem reakcji polecane są do pracy biurowej czy obróbki graficznej obrazów, natomiast monitory z niskim czasem reakcji do oglądania dynamicznych filmów akcji czy grania w energiczne gry sieciowe.

Częstotliwość odświeżania

Decyduje o liczbie wykonanych wyświetleń w ciągu sekundy, a jednostką miary dla tego parametru są herce (Hz). Im wyższa wartość tym więcej wyświetlonych klatek w ciągu sekundy i tym płynniejszy obraz. By ludzkie oko odebrało daną sekwencję jako płynną, wartość odświeżania nie może spaść poniżej 16 Hz (czyli 16 klatek na sekundę). Co prawda ludzkie oko nie zauważa różnicy w płynności wyświetlania obrazu powyżej 25Hz nie mniej długotrwała praca na monitorze posiadającym wartość odświeżania poniżej 55Hz może być obarczona bólem głowy czy oczu, a nawet może spowodować uszkodzenie wzroku, stąd na rynku nie sposób kupić monitora z czasem odświeżania poniżej 60Hz. Na szybkość odświeżania największą uwagę zwracają gracze, kino maniacy lubujący się w filmach akcji oraz specjaliści od graficznej obróbki materiałów filmowych - dla tych osób im wyższa częstotliwość odświeżania tym lepiej, natomiast dla zwykłej pracy biurowej, przeglądania internetu czy przy pracy z grafiką i obróbką fotografii w zupełności wystarczy monitor z odświeżaniem na poziomie 60Hz.

Kontrast

Określa stosunek luminancji najjaśniejszego punktu na ekranie (biały) do najciemniejszego (czarny) generowanego przez dany ekran. Dzieli się na dwie podkategorie: kontrast statyczny oraz kontrast dynamiczny i z tych dwóch najistotniejsza jest ta pierwsza podkategoria. Odpowiednio ustawiony kontrast sprawia, że obraz wyświetlany jest w sposób czytelny, przyjemny dla odbiorcy, a przede wszystkim zdrowy dla jego oczu. Optymalne wartości kontrastu dla ludzkiego oka mieszczą się w przedziale od 1:1000 do 1:5000 i generowany w tym przedziale obraz jest bezpieczny dla ludzkiego wzroku. Oczywiście dla odbiorcy wartość 1:5000 będzie przyjemniejsza aniżeli wartość 1:1000. Współczynnik kontrastu zależy w głównej mierze od zastosowanej w ekranie matrycy - najlepsze wartości uzyskuje matryca VA.

Kąty widzenia

To zakres pod jakim można oglądać obraz wyświetlany na ekranie monitora bez utraty jakości obrazu. Mierzony pionowo albo poziomo. Im wyższe wartości wyrażane w stopniach tym lepsza jakość obrazu podczas patrzenia na monitor ze skrajnych pozycji, a zatem tym większa publika może oglądać wyświetlany na ekranie obraz. Najwyższymi kątami widzenia charakteryzują się matryce IPS, natomiast w parametrze tym najsłabiej radzą sobie matryce TN, często pozwalające na odbiór obrazu jedynie podczas patrzenia centralnie i prostopadle na wyświetlany obraz.

Jasność

Parametr bardzo często pomijany przy wyborze monitora czy laptopa z danym ekranem, a bardzo istotny zarówno dla jakości wyświetlanego obrazu jak również wygody jego odbioru, w szczególności w przypadku laptopów mobilnych i ich częstej pracy w nasłonecznionych warunkach. Jednostką jasności w specyfikacji wyświetlaczy jest kandela na metr kwadratowy - cd/m2. Podstawową wartością w oferowanych na rynku monitorach jest wartość 200 - 250 cd/m2 i przy takiej jasności generowany obraz nie będzie zachwycał wysokim nasyceniem kolorów, a jego odbiór okaże się mocno utrudniony w przypadku ekspozycji ekranu na światło słoneczne. Średniej jakości ekrany charakteryzują się jasnością na poziomie od 350 cd/m2 do 550 cd/m2 natomiast te najlepsze osiągają zakres od 550 cd/m2 do 850 cd/m2. Najwyższymi wartościami jasności charakteryzują się wyświetlacze do użytku zewnętrznego - na przykład jako banery reklamowe - i osiągają nawet 2000 cd/m2, a to dlatego, żę pracują w warunkach wysokiej ekspozycji na światło słoneczne. Generalnie im wyższa wartość jasności tym wyższy kontrast obrazu (chodź to zależne jest również od odwzorowania czerni) i lepsze nasycenie barw.

Monitory komputerowe - podsumowanie.

Dzisiejszy artykuł kończy 5 częściową serie traktującą szeroko o monitorach komputerowych. Całą serię można nazwać kompendium z podstawową wiedzą odnośnie tego segmentu rynku. Mamy nadzieje, że po zapoznaniu się z całą zgromadzoną i przedstawioną w nich wiedzą, będziecie w stanie w świadomy sposób wybrać wymagany przez siebie model monitora, bez ryzyka poddania się nie profesjonalnemu doradztwu czy złapania się na chwyty marketingowe firm oferujących tego rodzaju asortyment. Opublikowana seria artykułów to też teksty w rodzaju nowinek czy niuansów dla maniaków technologicznych i liczymy, że czytając je mogli Państwo poszerzyć swoją wiedzę w zakresie ekranowej projekcji obrazu. 

PS. Zachęcamy również do zapoznania się z ofertą naszego sklepu internetowego - nie tylko z dostępnymi, poleasingowymi, używanymi monitorami, które są przedmiotem całej serii, ale również z oferowanymi przez nas poleasingowymi laptopami oraz komputerami stacjonarnymi. 

Przydatne linki:
1. Poleasingowe laptopy: https://netman.pl/3-laptopy-poleasingowe
2. Poleasingowe komputery stacjonarne: https://netman.pl/11-uzywane-komputery-poleasingowe
3. Poleasingowe monitory: https://netman.pl/10-monitory-poleasingowe-uzywane
4. Akcesoria komputerowe: 

W przypadku zapytań zapraszamy do kontaktu.